معرفي سازمان هواشناسي كشور
مطالعه و بررسی جو همیشه مورد نظر دانشمندان ایرانی بوده است. از این رو خیلی از دانشمندان نجوم در اثر خود بخشی را به مسائل جوی اختصاص دادند. محمد بن زکریای رازی، ابن سینا، حکیم عمر خیام، ابوریحان بیرونی و انوری شاعر معروف از شخصیتها و دانشمندان ایرانی بوده اند که پیرامون پدیده های جوی مطالبی را در آثار خود به یادگار گذاشته اند. فعاليت هاي منظم هواشناسي اولين بار با اندازگيري عناصر جوي توسط سفارتخانه هاي انگليس و روس درتهران و مناطق نفت خيز جنوب كشور شروع شد كه اين اطلاعات صرفا به بايگاني كشور هاي مربوطه منتقل شده و احتمالا در برنامه هاي تحقيقاتي آنها مورد استفاده ويژه قرار گرفته است.
درس هواشناسي در سال 1298 در برنامه درسي مدرسه برزگران منظور شد كه اين درس توسط معلمان فرانسوي تدريس مي شد و در همان محل اولين سكوي هواشناسي احداث شد كه در آن دماي هوا و رطوبت نسبي و ميزان بارندگي اندازه گيري مي گرديد
اين ايستگاه در سال 1308 كامل شد و اكثر عناصر جوي را ديده باني مي كرد. بتدريج در اثر نياز شديد بخشهاي كشاورزي و آبياري تعدادي ايستگاه نيز بر حسب ضرورت در نقاط مختلف كشور تاسيس شد كه مسئوليت آن با بنگاه مستقل آبياري وابسته به وزارت كشاورزي وقت بود.
بعد از جنگ جهاني دوم نيروهاي متفقين براي سلامت پرواز هواپيماهاي خود يك واحد كوچك هواشناسي داير كردند كه نيازهاي هواشناسي و هواپيمائي آنها را تامين مي كرد در اين زمان بنگاه مستقل ابياري وزارت كشاورزي اقدام به تربيت يك گروه ديده بان هواشناس نمود كه اين ديده بانان در سال 1327 فارغ التحصيل در ايستگاههاي هواشناسي مشغول به كار شدند.
هواپيمائي كشوري نيز به علت نياز به اطلاعات جوي در فرودگاههاي اصلي كشور اقدام به تاسيس ايستگاههاي هواشناسي كرد.
در اثر نياز شديد برنامه ريزان به آمار و اطلاعات اقليمي از نواحي مختلف كشور و ناهماهنگي در تاسيس ايستگاههاي هواشناسي كه توسط بخشهاي مختلف انجام مي شد، مسئولان وقت تاسيس يك واحد هواشناسي مستقل در كشور را ضروري دانسته و در سال 1334 شمسي اداره كل هواشناسي كشور وابسته به وزارت راه تاسيس شد.
اين اداره كل بعد ها به صورت سازماني مستقل زير نظر وزارت جنگ قرار گرفت كه بعد از انقلاب اسلامي مجداد زير نظارت وزارت راه و ترابري در آمد. در هنگام تشكيل اداره كل هواشناسي در سال 1334 تمامي ايستگاههاي هواشناسي كه توسط بخشهاي مختلف تاسيس بودند به اين اداره كل واگذار شد. ايستگاههاي واگذار شده از نوع سينو پتيك ، اقليم شناسي و بارا ن سنجي بودند كه هر يك ديده باني هاي مربوط بخود را انجام مي دادند. در آن زمان تعداد ايستگاههاي سينو پتيك 34 و اقليم شناسي 107 و باران سنجي 160 بود
گسترش ايستگاههاي هواشناسي و توسعه شبكه آن پس از انقلاب اسلامي شتاب بيشتري پيدا كرده در سال 1338 هواشناسي ايران به عنوان يكصدوسومين عضو سازمان هواشناسي جهاني به عضويت اين سازمان جهاني در آمد.
سازمان هواشناسي كشور قبل از انقلاب بيشتر در خدمت حمل و نقل هوايي و صنعت هواپيمائي بود و به مسائل هواشناسي كاربردي كمتر توجه مي شد ولی پس از انقلاب اسلامی در کنار ماموریت اصلی خود یعنی ارتقاء ایمنی حمل و نقل کشور و خدمات به بخشهای دفاعی و امنیتی در دوران جنگ تحمیلی و مدیریت بحران و ریسک در کشور به دیگر عرصه های خدمت رسانی از جمله فعالیت های هواشناسی کشاورزی و آبشناسی پرداخته است.
این سازمان در 31 خرداد سال 1390 با رای مجلس دهم وتائید شورای نگهبان با ادغام وزارت راه وترابری و وزارت مسکن وشهرسازی زیر نظر وزارت راه وشهرسازی در آمد
در سالهای اخير با محوريت كشاورزی در كشور ، سازمان نيز خدمات خود را به سمت تهيه اطلاعات هواشناسي كشاورزي معطوف داشته و همچنين با ايجاد مراكز تحقيقاتي در مركز و استانها اطلاعات جامع و كاملی جهت طرحهای صنعتي / كشاورزي/ آب / شهرسازي و ... ارائه نموده است علاوه بر اين در مراكز فوق در 9 گرايش هواشناسي سينوپتيكي / هواشناسي فيزيكي و تعديل آب و هوا / هواشناسي كشاورزي / هواشناسی آبشناسی/ اقليم شناسي / هواشناسی دريايی و اقيانوس شناسی / شيمی جو و آلودگی هوا / كاوشهای جوی و هواشناسی هوانوردي فعاليت دارند.
مراكز پيش بيني هواشناسي با صدور انواع اطلاعيه ها و پيش آگاهيهای مسئولين و مردم را قبل از وقوع پديده های مخرب جوي آگاه نموده و در اين راستا كمك موثري در كاهش بلايای جوی و اقليمی می نمايند.
امر تحقيقات به عنوان بخشي از فعاليتهاي مستمر اين سازمان برون استفاده از كامپيوتر و اصلاح روشهاي جمع آوري و بايگاني آمار ميسر نبوده و لذا از سال 1362 سعي شد با تجهيز مركز كامپيوتر سازمان به يكي از پيشرفته ترين كامپيوترهاي موجود در جهان و با تبديل نقشه ها و گرافها به صورت ميكرو فيلم ،موجود اين مدارك بتوانند پژوهشگران را در دسترسي سريع به اطلاعات ياري كند. همچنين مراكز تحقيقاتي سازمان با تشويق كارشناسان و محققان هواشناسي توانسته است مجموعه اي از ترجمه و تاليف ارائه نمايد در كنار فعاليتهاي تحقيقاتي سازمان ، مركز آموزش عالي هواشناسي و علو جو توانسته است
در سال های گذشته در 14 دوره آموزشي دانشجويان و كارمندان را در سطوح فوق ديپلم ، ليسانس و بالاتر آموزش دهد كه اين آموزشها چه بصورت باز آموزي و چه بشكل دوره هاي تخصصي توانسته است در بالا بردن كيفيت علمي امور هواشناسي موثر باشد. از نظر آموزشهاي بين المللي و شركت در سمينارها و اجلاسيه هاي تخصيصي ، سازمان بسيار فعال بوده و در چند سال اخير تعداد زيادي از كارشناسان سازمان براي شركت در دوره هاي و سمينارهاي آموزشي به خارج از كشور مسافرت كرده اند. در اين راستا تعداد زيادي از متخصصان هواشناسي تا كنون در دوره هاي آموزشي كه در ساير كشورها توسط سازمان هواشناسي جهاني ترتيب داده شده است شركت كرده اند.
كاربردعلم هواشناسي درزمينه هاي مختلف:
1ـ هواشنـاسي وتوريسم ـ هرگردشگري علاقمنـد بـه دانستن آب وهواي منطقه موردنظر قبل ازمسافــرت
مي باشد،وهواشناسي مي توانداين اطلاعات موردنياز رادراختيـارگردشگران ونيزمسئولان مناطق توريستـي براي برنامه ريزيهاي لازم قراردهد.
2ـ هواشناسي وكشاورزي : امركاشت وبرداشت محصولات كشاورزي بدون درنظــرگرفتــن پارامتــرهاي هواشناسي داراي بازده اندك وهمراه باخسارات احتمالي زياداست .
هواشنــاسي علاوه برتحقيقات درمورد سازگاري گونه هاي مختلف گياهي باآب وهوا درتعيين مناسب ترين زمان كاشت داشت وبرداشت محصول زمان سمپاشي، كوددهي، آبياري و كاهش خسارات جوي بويژه سرمازدگي و پيش آگاهی آفات گياهي مي تواند، مسئولان و كشاورزان راياري دهد.
3ـ هواشناسي وبهداشت عمومي : تغييرات ناگهاني دماي هوانظيرسردشدن وگرم شدن ناگهاني ونيزافزايش آلودگي شهرهاي بزرگ درنتيجه وارونگي دما(اينورژن ) منجر به گسترش بعضي ازبيماريهــا وبـروزخطـرات جانبــي وضـررهاي مـادي شهــروندان مي گردد،وهــواشناســي مي تواند،باآگاهي دادن بموقع به مردم ومسئولان اين آسيبهاراتاحدزيادي كاهش دهد.
4ـ هواشناسي وانرژيهاي نو: آلودگيهاي ناشي ازاستفاده بي رويه ازسوختهاي فسيلي ازيكسو واتمام منــابع چنين سوختهادرآينده نه چندان دور ازسوي ديگر استفاده ازانرژيهاي نونظيرانرژي باد انرژيهاي گرماي زمين
انرژي حاصل ازامواج دريا ونظايرآنهارا اجتناب ناپذيرمي سازد،واستفاده بهينـه ازچنيـن انرژيهائـي مستلـزم اطلاعات آب وهوائي طولاني مي باشد،واطلاعات حاصل ازايستـگاه ودانش هواشناسـي مي تواند،دستيــابي بـه چنين انرژيهاراتسهيل نمايد.
5ـ هواشناسي وكاهش بلاياي طبيعي : بسيـاري ازبلايـاي غيرمترقبــه نظيــرسيــل وطوفــان ،آلــودگي شديدهواوسرمازدگي احتراق جنگلهاو… ناشي ازعوامل جوي است ،به كمك اطلاعـات وآمـارهواشنــاسي ونيزپيش بيني به موقع پديده هاي مخرب مي توان خسارات مادي وجاني ازاين حوادث رابه حداقل رسانيد.
6ـ هواشناسي وورزش : هرورزشي نيازمندآب وهوائي خاص است،درورزشهاي زمستاني نظيراسكي ،برفي بودن هوا درموج سواري:طوفاني بودن هوا درورزشهائي نظيرفوتبال ودوميداني صاف وآرامش هــوانقش دارند.
وجـودفشارهوا وارتفــاع وتنــوع آب وهوا تاُثيرفيزيكي خاصي بر روي ورزشكاران دارد،كه با سازگاري
مي تواند،ورزشكار راآماده رقابـت نمايد،وهواشناسي مي تواند،بادادن اطلاعات جوي وپيش آگاهيهاي لازم ورزشكاران ومسؤلان ورزشي وتماشاگران رادرانجام بهترفعاليتهاي ورزشي ياري دهد.
7ـ هواشناسي وشهرسـازي : بسياري ازشهرهاكه بدون توجه به اطلاعات اقليمي ساخته شده ،ياگسترش يافته اند،ازمشكلاتي نظيرآلودگي هواوتاُمين آب موردنياز وسيل خيز ونظيراينها كه جملگي ناشـي ازعـوامل جوي واقليمي مي باشند،در رنجند.
تنوع اقليمي درساخت وسازاماكن وساختمان ونوع گرم وسرد نمودن آنهـابـاهواشنـاسي رابطــه مستقيم دارد،استفاده ازاطلاعات وآمارهواشناسي درطراحي واحداث شهرهاي جديد ونيزتوسعـه شهــرهاي قديمي مي تواند،اين عوارض رابه حداقل برساند.
8ـ هواشناسي وصنعت : بسياري ازصنايع موجب آلودگي هستند،واحتياج به مكان منـاسب بـراي استقـرار دارند.
بعضي ازصنايع به عناصرجوي نظير رطوبت ودماحساسند،وحتي بعضي ازصنايع داروسازي احتياج به هواي تميــز وعــاري ازآلــودگي دارند،لذا ايجاد وگسترش هرگونه صنعتي احتيـاج به اطلاعات هواشناسي دارد
وبـاداده هاي هواشناســي مي تــوان باتعييـن مكـان مناسب ،ماشين آلات مناسب وصنايع مناسب براي هرناحيه اي ضمن بالابردن راندمان توليد خسارات احتمالي اين صنايع رابه حداقل كاهش دهد.
9ـ هواشناسي وتوسعه پايدار: باتوجه به مطالب ذكرشده ،ايجادهرگونه تاُسيسـات زيربنائـي نظيـراحـداث سدها وراه آهن واحـداث فرودگاههـا وبنـادر وشبكـه هـاي آبيـاري حفـظ منابـع آب وخـاك حفاظـت جنگلهاومنابع طبيعي حفظ محيط زيست جلوگيري ازآلودگي هوا دسترسي به انرژيهاي سالم وارزان توسعه منابع غذائي ودريك جمله تمام عوامل لازم براي دست يافتن به توسعه پايدار داشتن اطلاعــات وآمــاروداده هاي هواشناسي ودسترسي ئاستفاده بهينه ازاين اطلاعات وكاربردي نمودن آن مي باشد.
هواشناسي ومجموعه راه و شهرسازی
الف) هواشناسي وترابري دريائي :
امروزه كشتيهاي بزرگ وكوچك زيادي دربندرگاهها متوقف ويادراقيانوسها مشغول حمل بار ومسافر مي باشند،وهمينطور كشتيهاوقايقهاي ماهيگيري زيادي در درياهاي
دور و نزديك كشورمشغول فعاليتند، وقوع طوفانهاي دريائي و ديگرشرايط جوي نامساعد خطر دائمي براي كشتيها و مسافرين و مجموعه آنها مي باشد، اطلاعات جوي بموقع و صدورپيش بيني هاي لازم مهمترين عامل براي كاهش خسارات مالي و جاني بويژه درمورد ماهيگيران و قايقهاي تفريحي و امور كشتيراني مي باشد.
اطلاعت مربوط به جذرومد درپهلوگرفتن كشتيها وهمچنين درساخت اسكله وسازه هاي دريائي بسيار مهم است .
ب) هواشناسي وترابري جاده اي :
باتاُسيس ايستگاه هواشناسي جاده اي خدمات شايسته اي رامي تواند،درترابري جاده اي ارائـه نمايــد، كـه عرض شد.
ت ) هواشناسي وهوانوردي :
صعود و فرود هواپيماهادرفرودگاههاي مبداُ و مقصد و نيزحركت هرگونه هواپيمائي درآسمـان بـدون دردسـت بودن اطلاعات جوي اعم ازاطلاعات بموقع ونيزپيش بيني هواي مسيرپرواز و فرودگاههــا عملاُ غيــرممكن است .
هواشناسي مي تواند درسه مقوله كمك هوانوردي باشد:
1ـ درانجام سلامت پرواز وايمني پرواز
2ـ درطراحي وساخت فرودگاهها مي تواندكمك كند
3ـ دراعلام بهترين مسيرهاي پروازي
4ـ درنصب تابلوهوانما درقسمت سالن مسافرين
ج)هواشناسي وحوزه راه سازي :
ـ استفاده ازيافته هاواطلاعات هيدرولوژي سيلابها ودبي آب رودخانـه هـا (درساخـت پل ديـوارضامـن )
ـ استفاده ازاطلاعات هواشناسي ونوسانهاي حرارت وبرودت درفصول مختلف براي تعييـن مشخصـات آسفالت وغيره
ـ استفاده ازاطلاعات هواشناسي (ميزان وشدت بارندگي وسيلابها) درزهكشي ـ هدايت آبهاي سطحي ـ تعيين مشخصات قنوات وشيب شيروانـي جـاده ها بمنظـورجلوگيـري ازتخـريب بستـرراه وابنيـه فنـي
ـ استفاده ازاطلاعات هواشناسي وميزان نزولات آسماني ومشخصات ورژيم رودخانه هـا درتعيين مسيـر راههاي جديدالاحداث
د )هواشناسي وراهداري :
استفـاده ازاطـلاعات مربـوط بـه آب و هـواي كويري وطوفانهاي شن درارتباط باكشت گياهان درحاشيه
جاده هاي كويري وايجاد ديوار جهت جلوگيري ازتپه هاي شني
ـ استفاده ازاطلاعات هواشناسي وميزان نزولات آسماني درهرمنطقـه بـه منظـوربرنامه ريـزي راهـداري (تجهيزماشين آلات راهداري )
ـ استفاده ازاطلاعات هواشناسي وهشدارهاي بموقع مواردايمني به صاحبان وسايل نقليه
ـ استفاده ازاطلاعات هواشناسي جهت نصب علايم مناسب در راهها.
ذ ) هواشناسي وسازمان حمل ونقل جاده اي ورايانه اي كشور:
ـ استفاده ازاطلاعات هواشناسي جهت برنامه ريزي عبورومرور بارهاي ترافيكي ازبستررودخانه ها
ـ نصب تابلوهاي هوانمابراي اطلاع رساني .
---------------------------------------------------------------------------------------------
تمامی حقوق این سایت متعلق به سازمان هواشناسی کشور و اداره کل هواشناسی استان آذربايجان غربي می باشد و اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند با ذکر منبع از آن استفاده نمایند.
